آشنایی با گلیم بافی، انواع گلیم و مزیت های استفاده از آن

گلیم  از تار و پود تشکیل شده و گلیم بافی نوعی بافت بدون پرز است. تفاوت آن با قالی این است که گره و پرز ندارد. جنس آن پشم گوسفند یا بز است.هرچه نخی که در بافت آن به کار رفته نازک و لطیف تر باشد، از مرغوبیت بالاتری برخوردار است. بنابراین گلیم هایی که در آن ها از کرک یا پشم گوسفند مرینوس استفاده شده، کیفیت بیشتری دارند.

گلیم بافی

واژه ی گلیم از ریشه ای ترکی گرفته شده و به معنای پشم یا مو است. در فرهنگ معین اینگونه معنا شده است: نوعی فرش که از پشم می بافند و در دهخدا این گونه معنا شده: پوششی معروف است که از موی گوسفند و بز بافته می شود.

امروزه گلیم طرفداران زیادی دارد زیرا اولا برای بافت آن از پشم طبیعی گوسفند استفاده شده و ثانیا حاصل زحمت بانوان روستایی است و حس زندگی در آن وجود دارد. برای خریداری یک گلیم خوب و مناسب بد نیست اندکی اطلاعات خود را درباره ی گلیم بافی بالا ببریم.

سرچشمه ی نقوش گلیم

این هنر همیشه در جاهایی رونق داشته که مردم شغلشان دامپروری بوده مانند کشورهای تبت، نپال، ترکیه و ترکمنستان.

نقوشی که در گلیم هر منطقه استفاده می شود، به جغرافیای آن منطقه بستگی دارد. تمام نقش ها در گلیم بدون طراحی قبلی و به صورت ذهنی بافته می شوند و گستره دید مردم منطقه و یا حتی چیزهایی که از خدا می خواستند، در این نقش ها مشخص است. مثلا حاشیه ی لوزی بیانگر حرکت آب رودخانه، نقش هایی که شبیه به خورشید که به گل خورشید معروفند نشانه ای از برکت خورشید و باروری خاکند یا مثلا بته جقه های رو به هم نشانه ی آشتی وصلح و بته جقه های پشت به هم علامت قهر هستند.

مزیت استفاده از گلیم

در برخی از منابع آمده که استفاده از گلیم خاصیت درمانی دارد. دو نمونه از این خواص یکی جلوگیری از ترک پاشنه ی پا و دیگری جدا کردن الکتریسته ی ساکن بدن به علت وجود پشم در بافت آن، می باشد.

انواع گلیم

با توجه به تفاوت های جنس نخی که در گلیم به کار گرفته شده و نقوشی که در آن استفاده شده، که به علت تفاوت منطقه ی جغرافیایی است که این هنر در آن تولید شده، گلیم نام های مختلفی به خود گرفته است. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • گلیم ایل شاهسون که بیشتر در آن از رنگ های ملایم و طرح های هندسی شکسته استفاده می شود و به ندرت دو گلیم از این نوع را می توان یافت که مشابه هم باشند. بهترین رو اسبی ها در ایران از این گلیم است.
  • گلیم لری از دیگر انواع گلیم است که این نوع بیار مرغوب و با رنگ های سبز، آبی، سیاه و سفید با نقوش خاص منطقه است. در حاشیه ی این گلیم برای استحکام بیشتر قالی بافی می کنند. از این نوع گلیم برای تولید خورجین بزرگ که جایی برای نگهداری اسباب منزل است، استفاده می شود.
  • گلیم هرسین که دراین نوع گلیم، حاشیه و زمینه با نقش های پر و ریز بافته می شود به صورتی که در این گلیم جای خالی وجود ندارد. در حاشیه اش از پشم بز استفاده می شود (به علت خاصیت ضد بید بودن) و رنگ هایش بیشتر سفید، سورمه ای، سبز، قرمز و سرخابی است.
  • گلیم بلوچ گلیمی است که از بافت راه راه تشکیل شده و در هر ردیف آن نقوشی متفاوت از ردیف دیگر، در طرح و رنگ به چشم می خورد. رنگ های تیره ای مانند قهوه ای، شتری، آبی سیر و قرمز تیره و رنگ های روشنی مثل زرد، سبز و قرمز از مشخصات طرح های بلوچ اند.
  • گلیم خمسه که متداولترین طرح آن زمینه ای طبیعی در رنگ تیره با ستارگانی مورب و به صورت لوزی های متداخل است. خمسه از به هم پیوستن پنج ایل در شیراز ایجاد شده است.

از انواع دیگر گلیم می توان به سته، قشقایی، افشار، مازندران، زرند و ترکمنی اشاره کرد

چکیده

گلیم بافی نوعی بافت بدون پرز است. تفاوت آن با قالی این است که گره و پرز ندارد. جنس آن پشم گوسفند یا بز است. هرچه نخی که در بافت آن به کار رفته نازک و لطیف تر باشد، از مرغوبیت بالاتری برخوردار است. در برخی از منابع آمده که استفاده از گلیم خاصیت درمانی دارد. دو نمونه از این خواص یکی جلوگیری از ترک پاشنه ی پا و دیگری جدا کردن الکتریسته ی ساکن بدن به علت وجود پشم در بافت آن، می باشد. از انواع گلیم می توان بلوچی، شاهسون، افشاری، هرسین، خمسه، قشقایی، مازندران، زرند، ترکمنی، سته و … اشاره کرد.

 

گذاشتن دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

X