ابزار منبت کاری زیر مجموعه ای از ابزار آلات نجاری می باشد. ابزار الات نجاری ازجمله الزامات ضروری و مهم برای صنایع چوب در بخشها و فعالیتهای مختلف است. منبت کاری چوب نیز ازجمله هنرهای اصیل در صنعت نجاری و چوب است که نیاز به ابزار منبت کاری مربوط به خودش را دارد. به هنر کندهکاری نقشهای مختلف بر روی چوب منبتکاری و به فرد انجام دهنده این کار منبتکار گفته میشود. هنر منبت در زمره صنایع تزئینی چوب قرار میگیرد. بسیاری از طرحهای بهکاربرده شده در روی چوبها از طبیعت الهام گرفته میشوند ولی همانند آنها را نمیتوان در طبیعت پیدا کرد. به این هنر اصیل ایرانی حکاکی بر روی چوب نیز گفته میشود. تمامی کندهکاری و حکاکیها به کمک ابزار منبت کاری مربوط به منبتکاری چوب انجام میگیرد. در منبتکاری چوب هنرمندان با استفاده از اسکنه فلزی و چندین قلم طرحهای ذهنی خود را با نقوش اسلیمی، خطوط کوفی، ختایی، مرغ، فیل، گل و گیاه و… روی چوب حکاکی میکنند. طرحهای بهدستآمده بهصورت نقش برجسته میشوند.
به طور کلی ابزار منبت کاری را می توان بدین صورت نام برد:
چاقو، مغار (وسیلهای تیز و برنده هست که در هنر منبت جهت کنده کاری و تراشیدن چوب مورد استفاده قرار میگیرد. مغارها اندازههای مختلفی دارد که این اندازهها بر اساس پهنای مغار تعیین میشود. هر مغار از ۲ قسمت: یک دسته از جنس چوب یا پلاستیک و یک تیغه فولادی تشکیل شده است.) یا قلم منبت کاری با تیغه های مختلف از نظر اندازه و فرم ابزارهای اصلی منبت کاری و حکاکی روی چوب از زمان گذشته تا به حال تغییر چندانی نداشته و ابزاری چون مغارهای تخت و مورب، نیم باز (خمیده، تخت، کج)، گیلویی و شِفره، چاقو با تیغه های مختلف از نظر اندازه، اره، چوب تراش و ابزارهای نرم و هموار کننده مانند سوهان و رنده می باشد.
عمده ترین ماده اصلی در ابزار منبت کاری ، چوب و چوب گردو مناسبت ترین چوب برای منبت کاری است