هنر مشبک کاری چیست؟

آشنایی با هنر مشبک کاری

به پنجره پنجره و یا چشمه چشمه ساختن چیزی هنر مشبک کاری گفته می شود. این هنر از جمله صنایع دستی ظریف و بسیار وقت گیر است. در فرهنگ لغت مشبک بدین صورت معنا شده: هر چیز شبکه شده و در هم آورده شده و جسمی که دارای سوراخ های زیاد باشد.

این هنر پیشینه ای دیرینه دارد و نشانه هایی از آن را می توان در معماری خانه های انسان اولیه یافت. زمانی که برای روشنایی کلبه خود پنجره ای را که از چوب، پوست حیوانات، یا سنگ سوراخ سوراخ شده تعبیه می کردند، تا هم از ورود سرما به کلبه جلوگیری شود و هم از روشنایی بهره ببرند.

آثار مشبک امروزه بیشتر بر روی درها و منابر مساجد و امامزاده ها دیده می شود. مشبک ممکن است بر روی فلز (آلومینیم، طلا، نقره و مس)، چوب (انواع تخته سه لایی)، چرم، استخوان حیوانات (استخوان شتر، عاج و استخوان اسب)، سنگ، پلاستیک، فرمیکا، یونولیت و …انجام شود.

در زمان های گذشته به خصوص در دوره ی صفویه درب منازل با هنر مشبک و شیشه های رنگی تزیین می شد. استفاده از این هنر تا پنجاه سال پیش هم معمول بود اما متاسفانه اکنون این هنر کاربرد چندانی ندارد و بیشتر در موزه ها می توان آن را مشاهده کرد.

انواع مشبک

مشبک به دو نوع تقسیم می شود:

دسته ی اول بدون استفاده از چسب و به صورت یکپارچه ساخته می شود که با مقداری اتصال در زمان برش جدا نمی گردد.

دسته ی دوم، طرح ها جدا از هم بریده می شود و بعد روی پارچه یا تخته ای در کنار هم قرار می گیرد که به آن نازک کاری گفته می شود.

ابزار مورد نیاز

برای پدید آوردن یک اثر مشبک کاری شده به ابزاری نظیر مته، كاغذ، چسب چوب، سمباده، اره مویی، گازانبر، ‌كمانه مشبك،آلومینیم ، چكش، چوب (تخته سه لایی)، ‌مس، چرم و … نیاز داریم.

مراحل کار

برای این که این هنر را از پایه شروع کنیم باید مراحل زیر طی شود:

• یک طراحی خوب
• چوب های گوناگون را بشناسیم
• فراگیری روش کار کردن با ابزار مشبک و درود گری
• آموختن اصول فنی رشته هایی که با این هنر مرتبطند

در ابتدا طرح بر روی تخته چسبانده می شود، نقاطی که باید بریده شود با مته سوراخ شده و با استفاده از اره مویی نقش هایی که اضافه است بریده می شود. در مرحله ی بعد کار پرداخت شده و صیقل می خورد.

مدت زمانی که یک کار طول می کشد به ظرافت طرح بستگی دارد، گاهی تمام کردن یک طرح پرکار ممکن است تا یک سال طول بکشد.

چکیده

هنر مشبک بر روی فلز، چوب، چرم و … میتواند اجرا شود. در گذشته درب منازل از ترکیب این هنر و شیشه های رنگی ساخته می شد. اما امروزه بیشتر بر درب و پنجره منابر و مساجد دیده می شود. مراحلی که باید برای ساخت یک اثر مشبک طی کنیم عبارت است از: چسباندن طرح روی چوب، سوراخ کردن محل های برش با مته، برش نقوش با اره مویی، خارج کردن اضافات چوب از کار و در آخر پرداخت و صیقلی کردن کار.