تاریخچه منبت کاری

تاریخچه منبت کاری را بتوان درک نمود ابتدا باید دانست که منبت یکی از هنرها و صنایع دستی که ،تلفیقی از هنر و حوصله هنرمندان است. در این هنر نقش‌ها به صورت نقش برجسته روی زمینه کار قرار می‌گیرند. منبت‌کاری چوب یکی از شاخه‌های منبت کاری است ولی منبت کاری بیشتر به صورت کنده کاری روی چوب اجرا می‌شود، به طوری که طرح مورد نظر روی آن خلق و یا به عبارتی گویا تر رویانیده می شود. از آن جا که طرح های اولیه در منبت کاری بیشتر نقوش گل و گیاه بود، به این کار “منبت” به معنای محل رویش نبات یا گیاه گفته می شود.
تاریخچه منبت کاری چندان روشن نیست و به درستی نمی‌توان گفت این هنر از چه زمانی ابداع شده و رواج یافته است. اما آنچه مسلم است چوب به عنوان فراوانترین ماده اولیه موجود در طبیعت جزو نخستین موادی است که توجه بشر را به خود جلب کرده و برای ساخت و پرداخت انواع وسایل مصرفی و هنری مورد استفاده قرار گرفته. بنا به اسناد و مدارک موجود منبت کاری در ایران متکی به سابقه‌ای بیش از هزار و پانصد سال است.
قدیمی ترین اثر منبت کاری باقی مانده در ایران در چوبی بزرگ مسجد جامع عتیق شیراز است که مربوط به قرن سوم هجری یعنی حدود ۱۲۰۰ سال پیش است. این در دارای زیرسازی از چوب تبریزی است و روی آن رگه هایی از چوب گردو یافت می شود.

منبت كاري در دو نوع ريز و درشت برروي چوب و عاج و استخوان انجام مي شود و شامل مجسمه سازي، نيمرخ و تمام رخ، گلبرگهاي اسليمي، ختائي و غيره مي‌باشد.

به طور کلی، کنده کاری بر روی چوب به ۲ صورت انجام می گردد که عبارتند از حکاکی و برجسته نمایی.

کنده کاری به روش حکاکی، با گود کردن طرح در داخل چوب انجام می گیرد بطوریکه نقش روی چوب پایین تر از سطح زمینه قرار گیرد. در حالی که در برجسته نمایی، طرح مورد نظر به صورت برجسته بر روی چوب کنده کاری می گردد.