پیشینه تذهیب

پیشینه تذهیب – تذهیب یک کلمه است که ریشه عربی دارد وبسیاری آن را به معنی زرگرفتن و طلا کاری دانسته اند ، اما این ، تمام معنی تذهیب نیست. تعریف هایی که برای تذهیب آمده است که به شیوه های تذهیب ، در یک دوره ی خاص از تاریخ ، تعلق دارد. تذهیب ، همچون نقاشی ، دارای مکتبها و دوره های خاصی است ؛ چنان که می توان از مکاتب سلجوقی ، بخارا ، تیموری ، صفوی و قاجار و شعب مختلف هر مکتب سخن گفت. و به راحتی می توان مکتب ها را تمیز داد ، تفاوت در رنگها ، روش قرار گرفتن نقشها در یک صفحه تذهیب و تنظیم نقشها در مکتبهای مختلف ، عامل این تفاوت است.
نقاشان و مذهبان برای هرچه زیباتر کردن کتابهای مذهبی، علمی، فرهنگی، تاریخی، دیوان اشعار، جُـنگهای هنری و قطعه های زیبای خط مجموعه ای از نقشهای بدیع و زیبا را به کار می برند، که آن را می توان تذهیب دانست. استادان تذهیب برای زیبایی ظاهری بخشیدن به صفحه های زرین ادبیات جاودان و متون مذهبی سرزمین خود از این هنر بهره فراوان می برند. بدین ترتیب است که کناره ها و اطراف صفحه ها ، با طرحهایی از شاخه ها و بندهای اسلیمی ، ساقه ، گلها و برگهای ختایی ، شاخه های اسلیمی و گلهای ختایی و یا بندهای اسلیمی و ختایی و … مزین می شوند
می توان گفت تذهیب های دوره های مختلف ، بیان کننده حالات و روحیات آن دوره ها هستند: تذهیب سده چهارم ه.ق ساده و بی پیرایه ، سده های پنجم و ششم ه.ق متین و منسجم ، سده هشتم ه.ق پرشکوه و نیرومند و سده های نهم و دهم ه.ق ظریف و تجملی هستند.
پیشینه تذهیب و آذین به دوره ساسانیان برمیگردد اما بعد ها این هنر( پیشینه تذهیب ) را هنر اسلامی نام نهادند، چرا که پس از نفوذ اسلام در ایران این هنر در اختیار حکومتهای اسلامی و عرب قرار گرفت از این رو به این نام خوانده شد.
اگر چه زمانی این هنر (پیشینه تذهیب ) از بالندگی فرو ماند ، اما مجددا پویایی خود را به دست آورد. چنانکه در دوره ی سلجوقی مذهـبان ، آرایش قرآنها ، ابراز و ادوات ، ظرفها ، بافته ها و بناها را پیشه ی خود ساختند و چندی بعد ، در دوره تیموری این هنر به اوج خود رسید و زیباترین آثار تذهیب شده به وجود آمد ،که زینت بخش موزه های ایران و جهان است. اما ، رنج هنرمندان بی ارج ماند و ارزش آنان در زمان زندگیشان شناخته نشد و هنر نقاشی به ویژه تذهیب ، پس از دوره صفوی از رونق افتاد. اگر چه هجوم فرهنگ غرب به ایران، حرکت پیشرو این هنر را کند ساخت ، ولی با زحمت هنرمندان متعهد و دوستداران هنر این مرز و بوم، شعله ی هنر تذهیب(پیشینه تذهیب )همچنان فروزان است.