پته دوزی چیست؟

با هنر اصیل پته دوزی آشنا شوید

پته دوزی یکی از هنرهای دستی اصیل کرمانی است. در این شاخه از صنایع دستی پته دوز با کمک نخ ریس بر پارچه هایی به نام عریض شروع به دوخت نقوش مختلف می کنند. جنس این پارچه ها بیشتر از جنس پشم می باشد.

پارچه های عریض در زنگ های مختلفی موجود است اما رنگ مورد استفاده در اکثر آثار سفید و شیری است. نکته مهم دیگر انتخاب رنگ نخ برای استفاده در دوخت پته می باشد که بر حسب رنگ زمینه دچار تغییر می شود. این نخ ها در ۸ رنگ موجود می باشد.

برای دوخت نخ ها به پارچه از سوزن چشمه درشت سرتیز استفاده می کنند. جالب است بدانید ضخامت یا نازکی پارچه به فصل چیده شدن پشم از بدن حیوان مربوط است. عمده پشم های چیده شده در فصل بهار از ظرافت بیشتری برخوردار هستند.

انتقال طرح

در گذشته طرح ها به روش گرته زنی بر روی پارچه نقش می بست اما امروزه طرح ها در پته دوزی عمدتا یا به روش قالب زنی و یا به وسیله کاربن به روی پارچه منتقل می شوند.

نقوش و کاربرد

از جمله نقوشی که در پته دوزی زیاد به کار برده می شود استفاده از نقش  گل و بته و آیات و روایات شریفه ای است که در صنایع دستی به کار برده می شود.

دوخت پته دوزی

ساقه دوزی یکی از رایج ترین روش های دوخت در پته دوزی می باشد. در این بر روی خطوط اصلی و خطوط جدا کننده دوخت انجام می شود.

بعد از انجام ساقه دوزی در مراحل بعدی می توان روش توپردوزی و بلوک بندی را شروع کرد. دوخت پارچه از مرکز به سمت حواشی باعث می شود تا پارچه اصطلاحا بدون کیس شود. پته دوزی کارگاه خاصی ندارد و هر دوزمنده ای بنا به مهرات خود می تواند این کار را انجام دهد.

برای منظم شدن نوع دوخت باید هر چند وقت یکبار دوخت را میان انگشتان صاف نمود تا از کشیدگی و یا جمع شدگی نخ جلوگیری کرد.

یکی دیگر از مسائلی که در دوخت سرخسی و یا شویدی با اهمیت تلقی می شود استفاده از پتک است.
در این شاخه از صنایع دستی آن هنرمندی زبده تر است که با استفاده از مهارت خود هر نقش و طرحی را در جای خود برگزیند.

در نوشته ها و کتاب های قدیمی‌ استفاده از نخ گلابتون و نخ ابریشمی در پته دوزی بلااشکال تلقی شده اما چیزی که در موزه ها و صنایع دستی رایج می بینیم این است که هیچ دوزنده ای از این نوع نخ ها در آثار خود استفاده نمی کند. این مورد حتی در مورد آثار با اصالت قدیمی نیز صادق است.

پته دوزی از آن دسته هنرهای دستی است که می تواند به خوبی زمینه اشتغال هزاران نفر از مردم را فراهم آورد؛ به شرط آن که دوزنده زیر نظر یک استاد کار ماهر تمام توانمندی های خود را ارتقا داده و بتواند در جایگاه یک پته دوز آثاری زیبا با تنوع بالا تولید کند.

چیزی که یک اثر پته دوزی شده را از سایر آثار مشابه متمایز می کند دوخت ریز و همچنین تناسب رنگ های به کار رفته در پارچه است که به کالا غنا و اصلت هنری بیشتری می بخشد.