پیشینه نگارگری

پیشینه نگارگری را با تفسیری از کلمه نگارگری اینگونه شرح می دهیم.

نگارگری ایرانی به عنوان هنری برگرفته از مفاهیمی چون تعالی روح و رسیدن به عالم معنا و جاودانگی با نگرش حقیقت گرا و هنر قدسی در سراسر دنیا شناخته شده است. نگار ( نگاریدن و نگارشتن ) در فرهنگ‌ها با معانی متعددی چون نقش و نقاشی به کار رفته است.

نقاشی یا نگارگری ایرانی که به اشتباه مینیاتور نیز خوانده می‌شود شامل آثاری از دوره‌های مختلف تاریخ اسلامی ایران است که بیشتر به صورت مصورسازی کتب ادبی (ورقه و گلشاه، کلیله و دمنه، سمک عیار، و…)، علمی و فنی (التریاق، الادویه المفرده، الاغانی، و…)، تاریخی (جامع التواریخ، و…)، و همچنین، برخی کتب مذهبی، همچون، خاوران نامه می‌باشد.اولین آثاری که بتوان نام نقاشی بر آنها نهاد و پیشینه نگارگری را از آنجا پیگیری نمود، در غار دوشه لرستان و با حدود هشت تا ده هزار سال قدمت به دست آمده، و در دوره تاریخی آنچه را که بتوان نقاشی نامید در دیوارنگاری های اشکانی و ساسانی می توان دید. با ورود اسلام به ایران، این کشور تا مدت ها به دست امویان و عباسیان اداره شد، و از آن پس، با روی کار آمدن سلسله های ایرانی سامانیان، غزنویان، و آل بویه استقلال از دست رفتهٔ ایرانیان تا حدودی به آنها بازگشت.

از این پس، زمینه برای احیای هنر و فرهنگ ایرانی فراهم شد و هنر ایرانی در خدمت اسلام درآمد. عمدهٔ آثار به دست آمده در این دوران شامل مصور سازی کتب می باشد و کمتر شامل نقاشی دیواری کاخ هاست.

همچنین، عنوان می شود که مسلمین در حین ترجمهٔ آثار یونانی و بیزانسی تصاویر این کتب را نیز کپی برداری کرده اند.

بر اساس اسناد سه دورهٔ متمایز ولی پیوسته برای تاریخ نقاشی قدیم ایرانی در نظر گرفته می شود:

دورهٔ سنت های کهن، فاصله از طبیعت گرایی یونان-رومی، و بازگشت به سنتهای پیشین را نشان می دهند.

دورهٔ شکوفایی نگارگری

دورهٔ تکوین شیوه های التقاطی

نقاشی ایرانی، تأثیرات خارجی

از اوایل سده هفدهم ارتباط سیاسی و مبادله تجاری وسیعی میان ایران و کشورهای دیگر -به خصوص کشورهای اروپای باختری-برقرار شد. در این زمان، شاه عباس اول [صفوی] شهر قدیم اصفهان(نگارگری اصفهانی) را نوسازی کرده و آن را به پایتختی خود برگزیده بود. سفیران سیاسی، سیاحان، مبلغان مذهبی، بازرگانان و حتی هنرمندان و صنعتگران خارجی به این شهر روی آورده بودند. این جو بین المللی بر زندگی هنری اصفهان اثر گذاشت. چنان که برخی از نگارگران ایرانی به روش بازنمایی طبیعت گرایانه و نیز به موضوعهای نقاشی غربی جلب شدند. می توان فرهنگهای گورکانی هند، جامعه ارمنی، و اروپای باختری را در این گرایش مؤثر دانست، گرچه میزان و نوع تأثیرات مختلف بودند.